San Andrés de Teixido – Cedeira

“vai de morto quen non foi de vivo”

A capela de San Andrés é un famoso santuario onde, segundo o devandito popular “vai de morto quen non foi de vivo”.
Historia e lendas…
O templo ten a súa orixe nun mosteiro do que se ten constancia desde o século XII, baixo a protección dos Condes de Trava. En 1196 entregáronllo á orde de San Juan de Xerusalén. Aínda que se cre que a peregrinación a Teixido comezou moito antes !?. a partir da Idade de ferro, durante a cultura castrexa xa este lugar era sacro.
É tradición facer a romaría en vida levando unha pedra que se deposita nun dos amilladoiros (túmulos de pedras) da zona. Hai que beber de “A Fonte dos Tres Caños”, pedir a San Andrés un desexo e botar na auga un pequeno anaco de pan, que se non se afunde atraeremos a boa fortuna á nosa vida (polo menos durante un ano).

A alma do morto levada por familiares
O que se ofreceu a San Andrés e non foi de vivo, ten que ir de morto, e para iso unha maneira de cumprir coa romaría é coa axuda dos familiares vivos ou coñecidos (normalmente dous) acompañando ao ánima do finado.5 Antes de comezar a peregrinación, os parentes van ao cemiterio onde se atopa a tumba do defunto, para convidar o espírito do morto para facer a viaxe con eles.

O pan de San Andrés

Coa faragulla do pan fanse ?sanandresiños?, figuras representativas da romaría. Inicialmente había 3 figuras: un home, unha muller e unha pomba. Actualmente son cinco:
A Man: pide polo amor as boas compañías e a amizade
O Peixe: polo traballo e o sustento
A Barca: para as viaxes a casa e os negocios
O Santo: pola saúde física e mental e a boa convivencia.
O Pensamento: polos estudos, as probas e o bo sentido. É de gran eficacia contra envexas e maleficios.

A fonte dos tres caños
Á fonte dos tres caños (a fonte dous tres canos), ou ?fonte do santo? (fonte do santo), consultábaselle sobre se San Andrés concedería ou non o que se lle pedía. Para iso primeiro pedíase un desexo ou petición a San Andrés, e logo bebíase da auga dos tres cañitos. Despois, tirábase unha migalla de pan. Flotábase, era porque o santo atendería a súplica. Se se afundía, non había esperanza. Segundo outra versión, se migalla de pan flotaba, o interesado volvería de novo a San Andrés.

A herba de namorar
A herba de namorar (Armeria pubigera), en galego herba de namorar, dáse nos arredores de Teixido, e dise que é boa para liquidar os problemas de amores.

O ramo
Una das tradicións consiste en volver da romaría co ramo de San Andrés. O ramo consiste nunha vara de avellana, e atadas nela, varias poliñas de tezo. Ao ramo tamén se lle pon algo de “herba de namorar”.

Información : https://caminoasanandres.com